Wiosna

Żeby nie było, że tylko o Gassecie ;-) Bo sięgnęłam po niego po raz pierwszy z własnej nie przymuszonej woli, zaskoczyła mnie jego obecność na półce w mojej bibliotece. Innych idoli – filozofów raczej miewałam. Na przykład od pierwszej do ostatniej kropki wciągający, logiczny i przekonujący Ludwig Wittgenstein i jego Tractatus logico-philosophicus.

Samo jego życie jest tak ciekawe i różnorodne (tak samo jego twórczość – mamy nawet I i II Wittgensteina, tak wielki rozwój i przemianę przeszły jego poglądy), że tylko podziwiać.

Mój ulubiony cytat z Wittegensteina:

Granice mego języka oznaczają granice mego świata (5.6)

I nie chodzi tu bynajmniej o języki obce, ale o umiejętność nazywania, nieograniczenie ze względu na niedobór słów i niezrozumienie.

Logika wypełnia świat (5.6)

Granice logiki są granicami świata, nie można więc powiedzieć: to jest w świecie, a tego nie ma – o czym nie można pomyśleć, o tym nie można też powiedzieć.

Co się da pomyśleć, da się jasno pomyśleć.
Co się da powiedzieć, da się jasno powiedzieć (4.116)

Filozofia ma wytyczyć granicę między tym, co możliwe i co niemożliwe do pomyślenia. Przedstawia to, co wyrażalne i przez to wskazuje to, co niewyrażalne.

Zdanie jest obrazem, modelem rzeczywistości. Rozumiejąc zdanie, znam przedstawioną przez nie sytuację. Zdanie powiadamia o jakiejś sytuacji, musi mieć z nią związek i musi mieć sens – zdaniu bez sensu nic nie odpowiada, nie oznacza żadnej rzeczy. Ogół zdań prawdziwych i sensownych jest całością przyrodoznawstwa, opisuje całkowicie świat (4.26). Związki między zdaniami zachodzą już w chwili zaistnienia tych zdań, wszelkie wnioskowanie dokonuje się a priori. Nie ma związku przyczynowego. Nie ma przypadku. Rzeczy istnieją tylko i wyłącznie w przestrzeni możliwych stanów rzeczy.

I jak tu nie lubić Wittgensteina, czytasz go i czujesz, że wiosna tuż tuż :-)

Cytaty z: Ludwig Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus. Warszawa 1997